വടക്കന് സൗദി അറേബ്യയിലെ ഒരു പഴയ തടാകത്തിന്റെ വറ്റിവരണ്ട അടിത്തട്ടില് പുരാവസ്തുഗവേഷകര് കണ്ടെത്തിയ ഒരു ഫോസിലാണ് ഇപ്പോള് ശ്രദ്ധ നേടുന്നത്.
115000വര്ഷം പഴക്കമുള്ള കാല്പ്പാടുകളാണ് ഇവ. ഇതിനൊപ്പം നിരവധി മൃഗങ്ങളുടെ കാലടിപ്പാടുകളുമുണ്ട്. എന്നാല് ഇവയെങ്ങനെ ഈ തടാകത്തിന്റെ അടിയിലെത്തി എന്നതാണ് ഗവേഷകരെ കുഴക്കിയ ചോദ്യം.
നെഫഡ് മരുഭൂമിയില് അറബിയില് 'ട്രേസ്' എന്ന് വിളിപ്പേരുള്ള ഒരു സ്ഥലത്താണ് ഈ തടാകം സ്ഥിതി ചെയ്യുന്നത്. 115000 വര്ഷങ്ങള്ക്ക് മുമ്പ് ഒരു പക്ഷേ ഈ പ്രദേശം ഒരു തടാകമായിരുന്നിരിക്കില്ല. പകരം മനുഷ്യരും മൃഗങ്ങളും സ്ഥിരമായി സഞ്ചരിച്ചിരുന്ന ഒരു പാതയായിരുന്നിരിക്കണം. മാത്രമല്ല കാല്പ്പാടുകള് മാത്രമേ ഇവിടെ നിന്ന് കണ്ടെത്താന് കഴിഞ്ഞുള്ളു മറ്റൊരു ശേഷിപ്പികളും ഇതുവരെ ഇവിടെ നിന്ന് ലഭിച്ചിട്ടുമില്ല.
കാലഘട്ടം കണക്കാക്കി നോക്കുമ്പോള് മറ്റൊരു നിഗമനത്തിലും ശാസ്ത്രം എത്തിച്ചേരുന്നുണ്ട്. ഹിമയുഗം ആരംഭിക്കാന് പോകുന്ന കാലമായിരുന്നു അത്. അതുകൊണ്ട് തന്നെ അന്നത്തെ മനുഷ്യര് തണുപ്പില് നിന്ന് രക്ഷനേടാനായി ഈ മിതശീതോഷ്ണ പ്രദേശത്തേക്ക് പലായനം ചെയ്തിരിക്കാന് ഇടയുണ്ടെന്നാണ് കണ്ടെത്തല്. എന്തായാലും മനുഷ്യന്റെ ചരിത്രത്തിലെ തന്നെ നാഴികക്കല്ലായി ഈ ഫോസിലുകള് മാറിയിരിക്കുകയാണ്.